Κατηγορία: Πλατωνικά έργα

Νεοελληνικές μεταφράσεις του Πλάτωνα

Η μετάφραση των έργων του Πλάτωνα στα νέα ελληνικά άρχισε από τον 20ο αιώνα και συνεχίζεται μέχρι σήμερα σε διάφορες εκδόσεις. Ωστόσο, λίγες μεταφράσεις θεωρούνται ικανοποιητικές.

Από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, αποσπάσματα από τα έργα του Πλάτωνα (Απολογία, Κρίτων, Πρωταγόρας) περιλαμβάνονταν στα βιβλία των Αρχαίων Ελληνικών σε Γυμνάσιο και Λύκειο.

Η μετάφραση των έργων του Πλάτωνα συνδέεται με το γλωσσικό ζήτημα που ήταν κρίσιμο στις αρχές του 20ου αιώνα. Όσοι υπερασπίζονταν την καθαρεύουσα αρνούνταν να δεχτούν μεταφράσεις αρχαίων κειμένων σε απλά νέα ελληνικά. Ο φιλόλογος Γ. Μιστριώτης, της συντηρητικής παράταξης, εκδίδει υπομνήματα στους πλατωνικούς διαλόγους χωρίς καμία μετάφραση.

Αντιθέτως, ο εκδοτικός οίκος Φέξης από τη δεκαετία του 1910 εκδίδει μεταφράσεις στη δημοτική γλώσσα όλων των έργων του Πλάτωνα, χωρίς το αρχαίο κείμενο, με σκοπό να προσεγγίσει το ευρύ κοινό. Σπουδαίοι λόγιοι όπως ο Καζαντζάκης και ο Γρυπάρης μετέφρασαν πλατωνικούς διαλόγους. Ακόμα και σήμερα κάποιες από εκείνες τις μεταφράσεις θεωρούνται ιδιαίτερα αξιόλογες, όπως της Πολιτείας από τον Γρυπάρη, του Παρμενίδη και του Τίμαιου από τον Γρατσιάτο.

Στα μέσα του 20ου αιώνα οι εκδόσεις Ζαχαρόπουλος ξεκινάνε τη μετάφραση όλου του πλατωνικού έργου στη δημοτική γλώσσα. Στη μια σελίδα είναι το αρχαίο κείμενο, στην άλλη η αντίστοιχη μετάφραση. Σπουδαίοι λόγιοι της εποχής όπως ο Β. Τατάκης, Ε. Παπανούτσος, Δ. Γληνός, Γ. Κορδάτος, Β. Λαούρδας, Μ. Ανδρόνικος κάνουν τις μεταφράσεις των έργων.

Άλλες απόπειρες μετάφρασης του πλατωνικού έργου έκαναν οι εκδόσεις Πάπυρος (δεκαετία 1940, επανέκδοση 1975), ο Ελληνικός Εκδοτικός Οργανισμός (δεκαετία 1970), οι εκδόσεις Κάκτος (δεκαετία 1990), οι εκδόσεις Ζήτρος (1998 μέχρι σήμερα) κ.ά.

Η μετάφραση ορόσημο για τον Πλάτωνα στον 20ο αιώνα ήταν από τον Ιωάννη Συκουτρή η έκδοση του Συμποσίου το 1934. Ήταν η πρώτη ολοκληρωμένη φιλολογική έκδοση, με εκτενή εισαγωγή, το αρχαίο κείμενο με νεοελληνική μετάφραση και ερμηνευτικά σχόλια. Μέχρι σήμερα έχουν κυκλοφορήσει διάφορες μεταφράσεις του Πλάτωνα, όχι όμως σε υψηλό επίπεδο. Σπουδαίες μεταφράσεις σε κάποιους διαλόγους έχουν κάνει ο Ι. Θεοδωρακόπουλος, ο Κ. Γεωργούλης και ο Ν.Σκουτερόπουλος.

Παρακάτω είναι οι μεταφράσεις των πλατωνικών έργων που γενικά θεωρούνται αξιόλογες (με χρονολογική σειρά):

Πλάτων, Πολιτεία, μτφ.Ι. Γρυπάρης.Αθήνα: Ζαχαρόπουλος χ.χ. (1Φέξης 1911-12).

Πλάτων, Παρμενίδης, μτφ. Π. Γρατσιάτος. Αθήνα: Φέξης 1912.

Πλάτων, Συμπόσιον, κείμ.-μτφ.-ερμηνεία Ι. Συκουτρής. Αθήνα: Εστία 1999 (11934).

Πλάτων, Ίων, εισ.-μτφ-σχ. Β. Λαούρδας. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος 1957 (11937).

Πλάτων, Επιστολή Ζ΄, εισ.-μτφ-σχ. Η. Κορμπέτη. Αθήνα: Στιγμή 1997 (11938).

Πλάτων, Φαίδρος, εισ.-μτφ.-σχ. Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλος. Αθήνα: Εστία 2000 (11948).

Πλάτων, Λάχης,Μένων, μτφ. B. Tατάκης. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος 1954.

Πλάτων, Θεαίτητος, μτφ. B. Tατάκης. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος 1955.

Πλάτων, Πρωταγόρας, μτφ. B. Tατάκης. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος 1957.

Πλάτων, Χαρμίδης, μτφ. Ν. Tετενές. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος χ.χ.

Πλάτων, Ιππίας Μείζων, μτφ.Χ. Καρούζος, Ι.Θ. Κακριδής. Θεσσαλονίκη: ΙΝΣ 1973.

Πλάτων, Πρωταγόρας, μτφ. Η. Σπυρόπουλος. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος 2009 (11976).

Πλάτων, Φίληβος, εισ.-μτφ-σχ. Ν. Μπούσουλας. Θεσσαλονίκη: Εγνατία 1978.

Πλάτων, Θεαίτητος, μτφ. Ι. Θεοδωρακόπουλος. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών 1980.

Πλάτων, Λύσις, εισ.-μτφ.-σχ. Ν. Μ. Σκουτερόπουλος. Αθήνα: Καρδαμίτσα 1981.

Πλάτων, Ευθύφρων, εισ.-μτφ.-σχ. Ν. Μ. Σκουτερόπουλος. Αθήνα: Καρδαμίτσα 1982.

Πλάτων, Ευθύδημος, εισ.-μτφ.-σχ. Ν. Μ. Σκουτερόπουλος. Αθήνα 1987.

Πλάτων, Νόμοι, μτφ.Β. Μοσκόβης. Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη χ.χ. [1988;].

Πλάτων, Τίμαιος, εισ.-μτφ.-σχ. Β. Κάλφας. Αθήνα: Εστία 2013 (11995).

Πλάτων, Ιππίας Ελάττων, μτφ Ν. Μ. Σκουτερόπουλος. Αθήνα: Στιγμή 1995.

Πλάτων, Ίων, εισ. Μ.Ι. Γιόση, μτφ. Δ.Γ. Σπαθάρας. Αθήνα: Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου 1998.

Πλάτων, Κρατύλος, μτφ. Γ. Κεντρωτής. Αθήνα: Gutenberg 2013 (12000).

Πλάτων, Πολιτεία, μτφ.-σχ. Ν. Μ. Σκουτερόπουλος. Αθήνα: Πόλις 2002.

Πλάτων, Ίων, εισ. Π. Καλλιγάς, μτφ. Ν. Μ. Σκουτερόπουλος. Αθήνα: Εκκρεμές 2002.

Πλάτων, Απολογία Σωκράτους, Κρίτων, εισ.-μτφ.-σχ. Α. Σαμαράς. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος2003.

Πλάτων, Μένων, εισ.-μτφ-σχ. Ι. Πετράκης, Αθήνα: Πόλις 2008.

Πλάτων, Φαίδων, εισ.-μτφ-σχ. Ι. Πετράκης, Αθήνα: Εστία 2014.

Ο Θράσυλλος και η τετραλογική διαίρεση των πλατωνικών διαλόγων

Ο Θράσυλλος και η τετραλογική διαίρεση των πλατωνικών διαλόγων

Η ταξινόμηση του πλατωνικού έργου σε ομάδες των τεσσάρων...

Πλάτων και ποίηση

Πλάτων και ποίηση

Παρότι ο Πλάτων κάνει κριτική στους ποιητές, οι διάλογοί...

Πορτραίτα του Πλάτωνα

Πορτραίτα του Πλάτωνα

Η εικόνα που έχουμε για την μορφή του Πλάτωνα διαμορφώνεται...

Το συμπόσιο

Το συμπόσιο

Το συμπόσιον ως βασικός τρόπος διασκέδασης και κοινωνικής...