Ο Πλάτων γεννήθηκε (σύμφωνα με την κρατούσα άποψη) τρία περίπου χρόνια μετά την έναρξη του Πελοποννησιακού Πολέμου και πέθανε εννέα χρόνια πριν τη μάχη της Χαιρώνειας. Μέσα στον αιώνα αυτό η Αθήνα και ολόκληρος ο ελληνικός κόσμος συγκλονίστηκαν από μεγάλες μάχες και βίωσαν καθοριστικές πολιτικές ανατροπές.

Η Αθήνα κυριαρχούσε πολιτικά και πολιτιστικά λίγο πριν τη γέννηση του Πλάτωνα. Η δημοκρατία είχε εδραιωθεί και στο δημόσιο βίο κυριαρχούσε ο Περικλής. Το 431, ωστόσο, ο Πελοποννησιακός πόλεμος που κράτησε, με διαλλείματα, 27 χρόνια, θα επιφέρει ανεπανόρθωτο χτύπημα στην Αθήνα. Τα πρώτα χρόνια του πολέμου, Αθηναίοι κλεισμένοι στην πόλη θα πέσουν ενός λοιμού που εξόντωσε το ένα τρίτο σχεδόν του πληθυσμού. Από τον λοιμό αυτό πέθανε και ο Περικλής το 429. Την επόμενη χρονιά φαίνεται ότι γεννήθηκε ο Πλάτων. Το 421 οι αντίπαλες πλευρές υπογράφουν ειρήνη για πενήντα χρόνια που ονομάστηκε Νικίειος, από το όνομα του αθηναίου στρατηγού Νικία που την εισηγήθηκε. Η ειρήνη αυτή ωστόσο κράτησε μόλις επτά χρόνια. Το 415, η εκστρατεία στη Σικελία είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή του αθηναϊκού στόλου. Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος κρίθηκε το 405 με την καταστροφή του αθηναϊκού στόλου σε ναυμαχία που έγινε στους Αιγός ποταμούς και την επιβολή στους Αθηναίους ταπεινωτικούς όρους από τους Σπαρτιάτες. Στη θέση της δημοκρατίας επιβλήθηκε ένα ολιγαρχικό καθεστώς, οι Τριάκοντα τύραννοι. Ανάμεσά τους ήταν ο Κριτίας, μαθητής του Σωκράτη και θείος του Πλάτωνα. Ένα χρόνο αργότερα η ολιγαρχία θα ανατραπεί και θα επανέλθει το δημοκρατικό πολίτευμα. Όταν ηττήθηκε η Αθήνα και καταλύθηκε η δημοκρατία ο Πλάτων ήταν περίπου 24 ετών. Στην αρχή φαίνεται ότι δελεάστηκε να πάρει και αυτός μέρος στην αναμόρφωση του πολιτεύματος. Η σκληρότητα των ολιγαρχικών ωστόσο του δημιούργησε αποστροφή και τον απέτρεψε από κάθε πολιτική ανάμειξη. Η καταδίκη του Σωκράτη το 399 τον αποξένωσε ακόμα περισσότερο από τη συμμετοχή στις πολιτικές υποθέσεις της Αθήνας.

Μετά τη νίκη τους στον Πελοποννησιακό Πόλεμο, οι Σπαρτιάτες κυριάρχησαν. Την περίοδο αυτή, το 387, θα πρέπει να ιδρύθηκε και η Ακαδημία του Πλάτωνα. Οι πρώτοι που αμφισβήτησαν την νέα αυτή τάξη ήταν οι Θηβαίοι, που έδιωξαν από την πόλη τους τη σπαρτιατική φρουρά με τη βοήθεια των Αθηναίων. Οι Αθηναίοι πάλι κατάφεραν το 377 να επανιδρύσουν τη συμμαχία τους σε νέες βάσεις. Οι Θηβαίοι μετά από μια σειρά επιτυχημένων πολεμικών επιχειρήσεων ενισχύθηκαν σημαντικά. Στο μεταξύ, με το θάνατο του Διονύσιου το 367, τύραννος των Συρακουσών ανέλαβε ο γιος του Διονύσιος ο νεότερος. Ο Πλάτων προσκλήθηκε και πάλι από τον Δίωνα να προσφέρει τις υπηρεσίες του, χωρίς ωστόσο να πετύχει περισσότερα από ό,τι την πρώτη φορά που επισκέφτηκε τις Συρακούσες.

Το 360 ο βασιλιάς της Μακεδονίας Περδίκκας Γ΄ σκοτώθηκε και στο θρόνο τον διαδέχτηκε ο αδελφός του Φίλιππος Β΄. Λίγα χρόνια νωρίτερα, η Μακεδονία είχε εισέλθει δυναμικά στις ελληνικές υποθέσεις. Αναδιοργάνωσε το στρατό της και αφομοίωσε βασικά χαρακτηριστικά του υψηλού ελληνικού πολιτισμού. Το 356 γεννήθηκε ο γιος του Φίλιππου, ο Αλέξανδρος. Οι Μακεδόνες σύντομα βρέθηκαν να ελέγχουν ολόκληρη τη Θεσσαλία. Από το 351 ο Δημοσθένης άρχισε να ξεσηκώνει τους Αθηναίους εναντίον τους με τους πύρινους Φιλιππικούς του λόγους. Ο Πλάτων πέθανε το 347, καθώς η αναμέτρηση της Αθήνας με τη Μακεδονία είχε εισέλθει στην κρισιμότερη φάση της. Εννέα χρόνια αργότερα, το 338, η Μακεδονία συνέτριψε τους συνασπισμένους Θηβαίους και Αθηναίους στη μάχη της Χαιρώνειας. Το 337 ο Φίλιππος συγκάλεσε το Συνέδριο της Κορίνθου, ανέλαβε ηγεμών των Ελλήνων και άρχισε να προετοιμάζει μια μεγάλη εκστρατεία εναντίον των Περσών.