Κατηγορία: Πρόσωπα

Καντ, νεοκαντιανισμός και Πλάτων

Ο Καντ και οι νέο-Καντιανοί μελετούν επιλεκτικά κάποια αποσπάσματα από τα έργα του Πλάτωνα, σύμφωνα με τα δικά τους φιλοσοφικά ενδιαφέροντα.

Καντ

Ο Καντ (Ι. Κant, Γερμανία, 18ος αιώνας) είχε μεγάλη επίδραση στον φιλοσοφικό στοχασμό από την εποχή του μέχρι σήμερα. Προσπάθησε να συνδυάσει τον ορθό λόγο (λογική σκέψη) με την εμπειρία των αισθήσεων, και οι θέσεις του προκάλεσαν τη δημιουργία άλλων φιλοσοφικών ρευμάτων όπως ο γερμανικός ιδεαλισμός.

Ο Καντ διαπίστωσε ότι η μεταφυσική (=κλάδος της φιλοσοφίας που μελετά τα όντα και τον κόσμο) δεν συμβάδιζε με την πρόοδο των επιστημών εκείνης της εποχής. Γι αυτό πρότεινε την «κριτική φιλοσοφία», δηλαδή να προσδιοριστούν τα όρια του Λόγου. Η γνώση για να αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο γύρω μας βρίσκεται μέσα μας εκ γενετής και είναι ανεξάρτητη από την εμπειρία που αποκτούμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας.

Ο Καντ κάνει αναφορές στον Πλάτωνα όχι επειδή είχε διαβάσει το έργο του αλλά επηρεασμένος από άλλους συγγραφείς της εποχής. Η εικόνα που έχει για τον φιλόσοφο είναι από νεοπλατωνικές και χριστιανικές ερμηνείες με αρκετό ρομαντισμό. Ο πλατωνισμός την εποχή του Καντ είχε ταυτιστεί με ποίηση και συναισθήματα, που δεν έχουν σχέση με την αληθινή φιλοσοφία. Γι αυτό, καταλήγει όλα όσα λέει ο Πλάτων είναι δημιούργημα της φαντασίας του.

Ο Καντ αποδέχεται την πλατωνική θέση ότι μπορούμε να αποκτήσουμε γνώση πέρα από τη γνώση που μας δίνουν οι αισθήσεις. Επίσης, η πλατωνική έννοια της αρετής έχει σημαντική θέση στην ηθική φιλοσοφία του Καντ: το ηθικό πρότυπο του Σωκράτη και του Πλάτωνα είναι η πρώτη λογική ηθική στην ιστορία του ανθρώπου σε αντίθεση με την ευτυχία που προτείνουν οι Επικούρειοι.

Νεοκαντιανισμός

Κυρίαρχο φιλοσοφικό ρεύμα στη Γερμανία του 19ου-20ου αιώνα με σκοπό να διαδώσει την καντιανή φιλοσοφία. Οι Νεοκαντιανοί μελέτησαν τον Πλάτωνα και ειδικότερα ενδιαφέρθηκαν για τις Ιδέες.

Ο Νεοκαντιανός φιλόσοφος Κοέν μελέτησε τον Φαίδωνα και διαπίστωσε ότι η Ιδέα είναι υπόθεση και συνδέεται με τα όντα του επίγειου κόσμου. Άρα, οι πλατωνικές Ιδέες δεν είναι κάτι εντελώς θεωρητικό αλλά ένας τρόπος που ο νους μας με τη λογική αντιλαμβάνεται τον κόσμο. Γι αυτό, ο Κοέν απέρριψε την πλατωνική Ιδέα του Αγαθού γιατί είναι εντελώς θεωρητική.

Ο Νάτορπ μελετά τον ρόλο των Ιδεών στους πλατωνικούς διαλόγους Φαίδωνα και Σοφιστή.

Με τους Νεοκαντιανούς ανανεώθηκε το ενδιαφέρον για τη μελέτη της πλατωνικής φιλοσοφίας με έμφαση στη γνωσιοθεωρία, δηλαδή τον τρόπο που αποκτούμε γνώση. Ωστόσο, οι απόψεις τους δεν είχαν επιρροή και σχεδόν ξεχάστηκαν τον 20ο αιώνα.

Πλατωνικός Έρωτας

Πλατωνικός Έρωτας

Ο έρωτας για τον Πλάτωνα αποτελεί προσωποποίηση του...

Ο μύθος του Πρωταγόρα

Ο μύθος του Πρωταγόρα

Ο διάσημος σοφιστής Πρωταγόρας αφηγείται τον μύθο του...

Ο Θράσυλλος και η τετραλογική διαίρεση των πλατωνικών διαλόγων

Ο Θράσυλλος και η τετραλογική διαίρεση των πλατωνικών διαλόγων

Η ταξινόμηση του πλατωνικού έργου σε ομάδες των τεσσάρων...

Κριτίας

Κριτίας

Διάλογος του Πλάτωνα που δεν ολοκληρώθηκε. Αποτελεί...