Διάλογος του Πλάτωνα με θέμα τον ορισμό του όμορφου. Δεν είναι βέβαιο εάν ο Πλάτων είναι ο συγγραφέας του διαλόγου. Ένα δεν είναι τότε τον διάλογο έχει γράψει κάποιος μαθητής του.

Σκηνικό του διαλόγου

Ο Σωκράτης συναντά τον σοφιστή Ιππία στην Αθήνα σε άγνωστο χρόνο και ξεκινούν μια συζήτηση για την έννοια του όμορφου.

Δομή και περιεχόμενο του διαλόγου

Στην εισαγωγή του διαλόγου ο Ιππίας ισχυρίζεται ότι η ικανότητά του να διδάσκει τη ρητορική τέχνη του αποφέρει πολλά χρήματα. Μάλιστα ο λόγος που έχει έρθει στην Αθήνα είναι για να δώσει μια διάλεξη για τις όμορφες ασχολίες με τις οποίες θα πρέπει να καταπιάνονται οι νέοι. Με αφορμή τον ισχυρισμό του Ιππία ο Σωκράτης θέτει το ερώτημα «τι είναι το όμορφο;». Ξεκινά έτσι μια συζήτηση όπου οι δύο συνομιλητές προσπαθούν να ορίσουν το όμορφο. Μετά από τρεις αποτυχημένες προσπάθειες του Ιππία και άλλες τόσες του Σωκράτη, ο διάλογος ολοκληρώνεται με το ερώτημα να μένει αναπάντητο.

Ορισμοί Ιππία: 1ος όμορφο είναι μια όμορφη κοπέλα. Απορρίπτεται επειδή στο ορισμό δε αναζητούμε ένα όμορφο αντικείμενο/πρόσωπο αλλά εκείνο το στοιχείο που κάνει το κάθε τι όμορφο.

2ος όμορφο είναι ο χρυσός. Απορρίπτεται γιατί ο χρυσός μπορεί να κάνει κάτι που συνοδεύει άσχημο αν δε του ταιριάζει.

3ος όμορφο είναι μια αξιοπρεπής ζωή και ένας τιμημένος θάνατος. Απορρίπτεται για το ίδιο λόγο που απορρίπτεται και ο πρώτος ορισμός.

Ορισμοί Σωκράτη:

1ος όμορφο είναι το ταιριαστό και το πρέπον. Απορρίπτεται γιατί το ταιριαστό κάνει κάτι να φαίνεται όμορφο χωρίς απαραίτητα να είναι όμορφο.

2ος όμορφο είναι το ωφέλιμο. Απορρίπτεται γιατί το ωφέλιμο (=όμορφο) είναι αιτία του καλού. Ως αιτία του καλού το ωφέλιμο (=όμορφο) θα πρέπει να διαφέρει από το αποτέλεσμά της που είναι το καλό. Έτσι το όμορφο και το καλό είναι δύο ξεχωριστά πράγματα. Αυτό όμως είναι κάτι που οι δύο συνομιλητές δε μπορούν να δεχτούν.

3ος όμορφο είναι ότι είναι ευχάριστο στη ακοή και στην όραση. Απορρίπτεται γιατί αναζητείται το κοινό χαρακτηριστικό που κάνει τις απολαύσεις αυτές όμορφες. Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι η ακοή και η όραση μαζί είναι μια απόλαυση που κάνει κάτι όμορφο απορρίπτεται γιατί υπάρχουν πράγματα που είναι ευχάριστα στην όραση αλλά όχι στην ακοή.

Ερμηνεία του διαλόγου

Παρόλο που τελικά στο τέλος του διαλόγου δεν δίνεται ένας ορισμός για το όμορφο, υπάρχουν κάποια στοιχεία που αξίζει να προσέξουμε. Παρατηρούμε ότι το θέμα του όμορφου συνδέεται με ηθικά και πολιτικά ζητήματα. Σημασία έχει επίσης ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζεται το θέμα της συζήτησης: μέσω του διαλόγου οι δύο συνομιλητές στου διακρίνουν τα επιμέρους από τα κοινά χαρακτηριστικά διάφορων πραγμάτων τους και έτσι οδηγούνται σταδιακά σε πιο αφηρημένες έννοιες.

Καντ, νεοκαντιανισμός και Πλάτων

Καντ, νεοκαντιανισμός και Πλάτων

Ο Καντ και οι νέο-Καντιανοί μελετούν επιλεκτικά κάποια...

Παραστάσεις φιλοσόφων σε ψηφιδωτά και τοιχογραφίες

Παραστάσεις φιλοσόφων σε ψηφιδωτά και τοιχογραφίες

Οι απεικονίσεις φιλοσόφων σε ψηφιδωτά της αρχαιότητας...

Πρώτες έντυπες εκδόσεις του πλατωνικού έργου

Πρώτες έντυπες εκδόσεις του πλατωνικού έργου

Η πρώτη τυπογραφική έκδοση όλου του πλατωνικού έργου έγινε...

Πορτραίτα του Σωκράτη

Πορτραίτα του Σωκράτη

Η εικόνα του Σωκράτη όπως σώζεται από τα αντίγραφα γλυπτών...