Κατηγορία: Αρχαιολογικοί χώροι

Το Λύκειο (χώρος και λειτουργία)

Στο Γυμνάσιο του Λυκείου, στην ανατολική πλευρά της πόλης των Αθηνών, ιδρύθηκε το 335 π.Χ. η σχολή του Αριστοτέλους, ο επονομαζόμενος Περίπατος. Πρόσφατες ανασκαφές οριοθέτησαν οριστικά τον χώρο και τα βασικά κτήρια της Σχολής.

Η παλαιότερη λειτουργία του Λυκείου

Το Λύκειο ήταν μία εκτεταμένη περιοχή στην ανατολική πλευρά της πόλης, έξω από τα τείχη και κοντά στις πηγές του Ηριδανού. Μέσα στην περιοχή αυτή υπήρχε το ιερό του Λυκείου Απόλλωνος. Φαίνεται ότι ο χώρος του Λυκείου χρησίμευε ως χώρος εκγύμνασης των ιππέων και των οπλιτών του Αθηναϊκού στρατού πριν από την εποχή του Σόλωνος. Η περιοχή αυτή, επειδή αποτελούσε ένα ακόμη ειδυλλιακό προάστιο των Αθηνών, με σκιερά άλση, άφθονα νερά, δίπλα σε ποτάμι, και πλησίον του ιερού του Απόλλωνος, επιλέχθηκε κατά την αρχαϊκή εποχή για την ίδρυση του δεύτερου σε σημασία Γυμνασίου των Αθηνών, αυτού του Λυκείου. Το Γυμνάσιο του Λυκείου, που ιδρύθηκε για να λειτουργήσει ως τόπος άσκησης των νέων, απετέλεσε παράλληλα χώρο συναναστροφής και διαλόγου των νέων με τους λόγιους και φιλοσόφους που σύχναζαν εκεί. Πολλοί δάσκαλοι και σοφιστές δίδασκαν στο Λύκειο ήδη από τον 5ο αι. π.Χ., όπως ο Πρωταγόρας, ο Ευθύδημος, ο Πρόδικος. Αλλά και ο Σωκράτης (Πλάτωνος Λύσις, 204a) φαίνεται ότι επισκεπτόταν καθημερινά το Λύκειο.

Ίδρυση της σχολής του Αριστοτέλη

Μετά τη μάχη της Χαιρώνειας (338) και την επικράτηση των Μακεδόνων στη νότια Ελλάδα, ο Αριστοτέλης επιστρέφει στην Αθήνα και ακολουθώντας το πρότυπο του δασκάλου του Πλάτωνα ιδρύει το 335 π.Χ. τη δική του φιλοσοφική σχολή. Ως τόπο εγκατάστασης της σχολής του επιλέγει τους χώρους του Λυκείου. Επειδή ο Αριστοτέλης ήταν μέτοικος, δεν είχε δικαίωμα να προβεί σε αγορά κτήματος και γι’ αυτό μίσθωσε συγκρότημα οικημάτων του Γυμνασίου για τη λειτουργία της σχολής του. Όπως προκύπτει από τη διαθήκη του μαθητή του Θεοφράστου στο συγκρότημα αυτό περιλαμβάνονταν ένα ιερό αφιερωμένο στις Μούσες, ο περίπατος, μία μεγάλη και μία μικρή στοά, ένας βωμός, τα αγάλματα του Αριστοτέλους και του Νικομάχου, ο κήπος και οικήματα πλησίον του κήπου για τη διαμονή των μαθητών και των δασκάλων. Η Περιπατητική σχολή, όπως ονομάστηκε η σχολή του Αριστοτέλη απετέλεσε μεγάλο επιστημονικό κέντρο της αρχαιότητος. Κατά την εποχή της άνθησης του Περιπάτου, τα χρόνια που δίδασκε ο Θεόφραστος, λέγεται ότι η σχολή είχε 2000 μαθητές. Η βιβλιοθήκη της σχολής αναφέρεται ως η σημαντικότερη ιδιωτική βιβλιοθήκη της αρχαιότητος. Η παράδοση αναφέρει ότι κατά τις πρωινές ώρες πραγματοποιούντο τα γενικά μαθήματα, που ήταν ανοικτά για το κοινό, ενώ τις απογευματινές ώρες τα μαθήματα προορίζονταν αποκλειστικά για τους μαθητές της σχολής.

Οι νεότερες ανασκαφές

Η απάντηση στο ερώτημα για την ακριβή θέση της Σχολής, που απασχολούσε για χρόνια την αρχαιολογική έρευνα, δόθηκε με την σωστική ανασκαφή που διενεργήθηκε το 1996 από τη Γ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Συγκεκριμένα αποκαλύφθηκαν τα θεμέλια του βόρειου τμήματος μεγάλου κτηρίου (έκτασης 2,5 στρεμμάτων) που ταυτίστηκε με την Παλαίστρα που ανήκε στο Γυμνάσιο του Λυκείου. Πρόκειται για ένα κτήριο που αποτελείται από μία ορθογωνίου σχήματος αυλή, η οποία περιβάλλεται από στοές. Με την ανεύρεση της Παλαίστρας ταυτίζεται για πρώτη φορά η θέση του περίφημου Γυμνασίου του Λυκείου που συνδέεται άμεσα με την Περιπατητική φιλοσοφική σχολή.

Ουμανισμός και ερμηνείες του Πλάτωνα

Ουμανισμός και ερμηνείες του Πλάτωνα

Με τον όρο «ουμανισμός» (=ανθρωπισμός)...

H περίπτωση της Υπατίας

H περίπτωση της Υπατίας

Φιλόσοφος, μαθηματικός και αστρονόμος, τέλος 4ου-αρχές 5ου...

Ο μύθος του Σπηλαίου

Ο μύθος του Σπηλαίου

H αλληγορία (=μύθος με συμβολικό περιεχόμενο) που αφηγείται...

Η Ποικίλη Στοά

Η Ποικίλη Στοά

Η Ποικίλη Στοά βρίσκεται στην βόρεια πλευρά της Αγοράς της...