Βασικά θέματα του διαλόγου είναι ο έρωτας και η ρητορική. Με το έργο αυτό ο Πλάτων περνά από τη μέση συγγραφική περίοδο στην ώριμη.

Δομή του διαλόγου - Χρόνος συγγραφής

Α’ μέρος: Τρεις λόγοι για τον έρωτα: ο Φαίδρος παρουσιάζει τον λόγο του για τον έρωτα που υποτίθεται ότι άκουσε από τον ρήτορα Λυσία. Ο Σωκράτης του απαντά πρώτα με ένα ρητορικό λόγο και κατόπιν με ένα λόγο που αφηγείται τον μύθο της ψυχής σαν άρμα με δύο άλογα κι έναν ηνίοχο που τα οδηγεί.

Β’ μέρος: Η συζήτηση συνεχίζεται με την κριτική στους λογογράφους (= τους ρήτορες που έγραφαν λόγους για λογαριασμό άλλων). Ο διάλογος ολοκληρώνεται με τον μύθο της ανακάλυψης της γραφής στην Αίγυπτο.

Ο Φαίδρος γράφτηκε από τον Πλάτωνα μεταξύ 375 και 365 π.Χ. και περιέχει αναφορές από παλαιότερους διαλόγους του, ενώ κάποια άλλα θέματα θα αναλυθούν στους διαλόγους της ώριμης συγγραφικής περιόδου.

Σκηνικό του διαλόγου – Εισαγωγή

Ο διάλογος διεξάγεται κάτω από έναν πλάτανο στις όχθες του ποταμού Ιλισού στην Αθήνα, ανάμεσα στον Φαίδρο, που πρωταγωνιστεί επίσης στο Συμπόσιο, και τον Σωκράτη που τον ακολουθεί για να τον ακούσει να απαγγέλει έναν λόγο του ρήτορα Λυσία. Είναι άγνωστο πότε πραγματικά έγινε ο διάλογος μεταξύ των δύο ανδρών. Περιεχόμενο του διαλόγου Στο α’ μέρος του διαλόγου ο Φαίδρος απαγγέλει τον λόγο του Λυσία στον οποίο ισχυρίζεται ότι καλύτερα να επιλέγεις να ερωτευθείς κάποιον που δεν είναι ερωτευμένος παρά κάποιον που είναι. Ο Σωκράτης αντιδρά και δίνει τη δική του απάντηση που μοιάζει με τη ρητορική του Φαίδρου. Σύντομα όμως αλλάζει στάση και περιγράφει τον έρωτα ως θεϊκή μανία με τον εξής μύθο:

η ψυχή είναι σαν ένα φτερωτό άρμα με δύο άλογα που τα οδηγεί ένας ηνίοχος (=αυτός που κρατά τα ηνία). Τα άλογα συμβολίζουν τα πάθη-συναισθήματα και τις επιθυμίες (δηλαδή τα δύο κατώτερα μέρη της ψυχής), ενώ ο ηνίοχος συμβολίζει το λογικό που συντονίζει τα δύο άλογα.

Στο β’ μέρος του διαλόγου γίνεται κριτική στη ρητορική, στη γραφή αλλά και στους λογογράφους που στοχεύουν στην παραπλάνηση του ακροατηρίου και όχι στην ανακάλυψη της αλήθειας. Ο ρήτορας οφείλει να γνωρίζει πολύ καλά το θέμα της ομιλίας του καθώς και το ακροατήριο στο οποίο απευθύνεται.

Ο Σωκράτης συνεχίζει την κριτική του στον γραπτό λόγο με έναν μύθο. Στην Αίγυπτο όταν ο θεός Θευθ έφερε τη γραφή, ο βασιλιάς Θαμούς τόνισε τους κινδύνους αν ο άνθρωπος δεν καταλάβει ότι ο γραπτός λόγος είναι είδωλο του προφορικού. Μόνο ο ζωντανός προφορικός λόγος μπορεί να επηρεάσει και να καθοδηγήσει τη ψυχή του ακροατή.

Στο τέλος του διαλόγου γίνεται αναφορά στον ρήτορα Ισοκράτη, αντίπαλο του Πλάτωνα, που διακρίθηκε στον γραπτό λόγο. Αυτή η αναφορά υπονοεί τη βασική αντιπαράθεση ανάμεσα στην αληθινή φιλοσοφία και τη ρητορική.

Με τον Φαίδρο ο Πλάτων θέλει να τονίσει την αντίθεση ανάμεσα σε μια παιδεία που βασίζεται στον γραπτό λόγο και την παιδεία που βασίζεται στη μέθοδο του Σωκράτη και τον ζωντανό προφορικό διάλογο.

Νεοπλατωνισμός

Νεοπλατωνισμός

Ο όρος «νεοπλατωνισμός» δημιουργήθηκε τον 19ο...

Σωκράτης

Σωκράτης

Ο Σωκράτης είναι ο πρώτος αληθινός φιλόσοφος. Η επιρροή του...

Κράτης

Κράτης

Αθηναίος φιλόσοφος που φοίτησε στην πλατωνική Ακαδημία με...

Η δικαιοσύνη στον Πλάτωνα

Η δικαιοσύνη στον Πλάτωνα

Η δικαιοσύνη είναι βασική έννοια στην ηθική και πολιτική...