Κατηγορία: Φιλοσοφικές θεωρίες

Ο μύθος του σπηλαίου

Στην Πολιτεία ο Σωκράτης αφηγείται τον μύθο του σπηλαίου. Φανταστείτε μια σπηλιά, όπου όσοι ζουν είναι φυλακισμένοι, με το πρόσωπο γυρισμένο στην είσοδο. Ζουν καταδικασμένοι στο σκοτάδι. Πίσω τους βρίσκεται ένας τοίχος και πίσω από τον τοίχο καίει μια φωτιά. Επάνω στο τειχίο κάποιοι τοποθετούν διάφορα αντικείμενα. Το φως της φωτιάς προβάλλει τις σκιές των αντικειμένων στο βάθος της σπηλιάς, όπου ζουν οι φυλακισμένοι. Αυτοί πιστεύουν ό,τι βλέπουν και ό,τι ακούν ως αληθινά.

Να μην μπορείς να δεις… να βλέπεις μόνο σκιές ή να ακούς ήχους; Ακούγεται λίγο τρομακτικό!

Πράγματι. Το ερώτημα ωστόσο που απασχολεί εδώ τον φιλόσοφο είναι: Τι θα συμβεί αν οι φυλακισμένοι ελευθερωθούν, γυρίσουν και δουν ό,τι συμβαίνει πίσω από την πλάτη τους;

Τι; τι;

Αρχικά θα δυσκολευτούν να αντικρίσουν το φως. Αν μάλιστα βγουν έξω από την σπηλιά θα τυφλωθούν.

Γιατί;

Τα μάτια τους δεν είναι συνηθισμένα στο δυνατό φως του ήλιου. Μάλλον θα πρέπει σταδιακά, σιγά-σιγά, να δουν τι πραγματικά συνέβαινε τόσο καιρό πίσω από την πλάτη τους.

Δύσκολο πράγμα να δεις την αλήθεια, αν έχεις μάθει στο ψέμα.

Ακριβώς. Ο Πλάτων στήνει μια αλληγορία, για να δείξει το πώς η σωστή φιλοσοφική παιδεία μπορεί να οδηγήσει κάποιον από το σκοτάδι στο φως, από την άγνοια στην αλήθεια. Επιπλέον σκεφθείτε: αν οι ελευθερωμένοι πια άνθρωποι επέστρεφαν στη σπηλιά, τι θα συνέβαινε;

Δεν θα ήταν πια οι ίδιοι.

Ακριβώς. Η αλήθεια, η γνώση που έχουν γνωρίσει, έχει αλλάξει τον τρόπο που σκέφτονται και τη συμπεριφορά τους.

Δηλαδή, όταν γνωρίσεις την αλήθεια, αλλάζει και ο τρόπος που φέρεσαι;

Ακριβώς. Θεωρία και πράξη. Ο άνθρωπος οφείλει να θέλει συνέχεια, χωρίς σταματημό, να μαθαίνει, να παρατηρεί, να ακονίζει το μυαλό του. Πρέπει επίσης να εφαρμόζει τη θεωρία στην καθημερινή του ζωή: να ακολουθεί τον δρόμο της αρετής, που οδηγεί στην ευτυχία

Σημαντικός φιλόσοφος, δεν λέω, αλλά και σπουδαίος παραμυθάς ο Πλάτων.



Η κοινωνία στην  κλασική Αθήνα

Η κοινωνία στην κλασική Αθήνα

Στην κλασική Αθήνα οι κάτοικοι χωρίζονται σε τέσσερις...

Το συμπόσιο: Η εξέλιξη ενός θεσμού

Το συμπόσιο: Η εξέλιξη ενός θεσμού

Το συμπόσιο ήταν ο βασικός τρόπος διασκέδασης των...

Σωκρατικός και πλατωνικός διάλογος

Σωκρατικός και πλατωνικός διάλογος

Η φιλοσοφία είναι «μάθημα» Ωχ… μυρίζει...

 Τριάκοντα τύραννοι

Τριάκοντα τύραννοι

Ο Πελοποννησιακός πόλεμος τελειώνει τον Απρίλιο του 404...