Ο Περικλής δέσποσε στην πολιτική ζωή της Αθήνας για περισσότερα από 30 χρόνια, οδηγώντας την στη μεγαλύτερή της ακμή. Τα βασικά του επιτεύγματα ήταν η συμβολή του στην εδραίωση της δημοκρατίας, η ανάδειξη της πόλης ως μεγάλης στρατιωτικής δύναμης με διεθνή παρουσία, η προώθηση και η επίβλεψη περίλαμπρων μνημείων. Η σταθερή αντιπαράθεσή του με τη Σπάρτη οδήγησε στην έκρηξη του Πελοποννησιακού Πολέμου.

Ο Περικλής γεννήθηκε γύρω στο 495. Ήταν γιος του Ξάνθιππου και της Αγαρίστης, που καταγόταν από το αριστοκρατικό γένος των Αλκμεωνιδών. Διαπαιδαγωγήθηκε από επιφανείς Σοφιστές συναναστράφηκε τον Αναξαγόρα, που έγινε γνωστός για τις έρευνές του στη μετεωρολογία και τις άλλες φυσικές επιστήμες. Η οικογενειακή του παράδοση και η παιδεία του τον οδήγησαν να πολιτευθεί με τους δημοκρατικούς. Ο Κλεισθένης, που θεμελίωσε τη δημοκρατία, ήταν άλλωστε θείος της.

Ξεκινώντας την πολιτική του σταδιοδρομία, συνεργάστηκε με τον ηγέτη των δημοκρατικών, τον Εφιάλτη. Αποφασιστικά βήματα για την εξέλιξη του πολιτεύματος έγιναν με τον περιορισμό της εξουσίας του Αρείου Πάγου, που παρέμενε εκείνη την εποχή όργανο των αριστοκρατικών, και τον οστρακισμό του Κίμωνα, που κατηγορήθηκε για φιλική στάση προς τους Σπαρτιάτες. Οι ενέργειες αυτές οδήγησαν ωστόσο στη δολοφονία του Εφιάλτη, που άφησε τον Περικλή αδιαφιλονίκητο ηγέτη της δημοκρατικής παράταξης. Στα χρόνια που ακολούθησαν, διακρίθηκε ως στρατηγός και ως εισηγητής σημαντικών αποφάσεων για τη λειτουργία των θεσμών. Με δική του εισήγηση αποφασίστηκε ότι στην κλήρωση για την επιλογή των αρχόντων θα συμμετείχαν και οι ζευγίτες. Καθιερώθηκε επίσης ο δικαστικός μισθός, που έδινε τη δυνατότητα ακόμα και στους φτωχούς πολίτες να μετέχουν στα δικαστήρια. 

Ο Περικλής εκλέχθηκε πρώτη φορά στρατηγός την εποχή της συνεργασίας του με τον Εφιάλτη. Με την ιδιότητα αυτή πρωτοστάτησε πολλές φορές σε στρατιωτικές επιχειρήσεις σε διάφορες περιοχές της Μεσογείου. Οι σημαντικότερες πολεμικές του αρετές αναδείχτηκαν στη σύγκρουση της Αθήνας με τη Σάμο, που οδήγησε σε μεγάλη ναυμαχία και μακροχρόνια πολιορκία. Λέγεται ότι χρησιμοποίησε για πρώτη φορά ως πολεμικό όπλο πολιορκητικές μηχανές. Οδήγησε επίσης με επιτυχία τον αθηναϊκό στόλο στον Εύξεινο Πόντο.

Ο Περικλής δεν ήταν ιδιαιτέρως κοινωνικός. Ακόμα και στις πολιτικές του εμφανίσεις ήταν συγκρατημένος και περιοριζόταν σε αυτές που ήταν καθοριστικές και αναγκαίες. Έδειξε ωστόσο μεγάλο ενδιαφέρον για τις εορτές της πόλεις και την οικοδόμηση θρησκευτικών κτισμάτων. Με πρωτοβουλία του εξασφαλίστηκε η δυνατότητα των φτωχών πολιτών να παρακολουθούν δωρεάν τις θεατρικές παραστάσεις της πόλης. Με τα χρήματα του συμμαχικού ταμείου ξεκίνησε ένα φιλόδοξο οικοδομικό πρόγραμμα στην Ακρόπολη. Γενικός επόπτης ορίστηκε ο Φειδίας και τα έργα ολοκληρώθηκαν μέσα σε πολύ σύντομο διάστημα. Τα έργα αυτά, που προκάλεσαν γενικό θαυμασμό, στάθηκαν αιτία να δεχθεί, αυτός και ο κύκλος του, σκληρές επιθέσεις.

Η  μεγάλη δύναμη της Αθήνας, που αυξήθηκε ιδιαίτερα την εποχή του Περικλή, και η σταθερή της αντιπαράθεση με τη Σπάρτη οδήγησαν στην αναμέτρηση των δύο ισχυρότερων ελληνικών πόλεων. Το 431 ξεσπά ο Πελοποννησιακός πόλεμος, που κράτησε έως το 404 και κατέληξε με τη συντριβή της Αθήνας. Καθώς τελείωνε ο πρώτος χρόνος του πολέμου, ο Περικλής ανέλαβε να εκφωνήσει τον περίφημο επιτάφιο λόγο του για τους νεκρούς πολεμιστές, τον οποίο απέδωσε ο Θουκυδίδης. Τον επόμενο χρόνο ξέσπασε στην πόλη μια μεγάλη επιδημία που αποδεκάτισε τον πληθυσμό. Από τον λοιμό ο Περικλής έχασε τους δύο γιους του και σύντομα αρρώστησε και πέθανε ο ίδιος.